Hainbat eta hainbat urtean, beleak “asturu gaitzeko hegaztitzat” jo izan dira, beharbada beren luma beltzengatik edo joera nekrofagoengatik, baina zientziak erakutsi du hegazti horiek planetako animalia azkar edo burudunenen artean daudela, ikasteko, arrazoitzeko eta gogoratzeko ahalmena dutela eta gizakiongandik hurbil egotea gustatzen zaiela.

Oraingoz, Puy du Fou parke tematikoko sei beleek txandak egiten dituzte eta egunean bi orduz garbitzen aritzen dira, nahiz eta, parkeko lehendakari Nicolas Villiersen arabera, lana egiten baino gehiago “ongi pasatzen ibiltzen diren”.

Puy du Fou 1989az geroztik historiako gaiekin lotutako aisia eta ikuskizunak eskaintzen dituen parkea da (Erdi Aroko historia, erromatarra edo belikoa),  eta haietan hegazti espezie desberdinek parte hartzen dute. Falkoneroetako bat, Christophe Gaborit, ohartu zen beleei pertsonekin jolastea, lurretik hondakinak biltzea eta hondakinak beren habiak eraikitzeko erabiltzea gustatzen zitzaiela. Zehazki, hezleak ikusi zuen ipar belearen espeziea “bereziki buruduna” den hegaztia dela, “txerazko giro edo ingurune batean dagoenean, gizakiekin komunikatzen dela eta jolasen bidez haiekin harremana izaten gozatzen duela”.

Duela sei hilabete Gaborit beleak trebatzen hasi zen, bi konpartimentu zituen kaxa batek lagunduta. Konpartimentuetako bat zaborra uzteko zen, eta bestean gailetak edo haziak egoten ziren, ordain gisa emateko. Eta lortu zuen. Korbidoek hiru eta sei hilabete artean behar izan zituzten zeregina egiten ikasteko, bele bakoitzaren arabera.

Nicolas Villiers parkeko lehendakariak dioenez, “zenbaitetan, jendea arduragabea da naturarekin: paperak, janari ontziak edo zigarro-puntak botatzen ditu lurrera. Ekimen hau naturaren irakaspen polita da. Zikintzen badugu, berak ematen digu erantzuna, hegaztien bidez”.

Beleak zaborra uzten. EFEverderen argazkia

Bisitariek jokaera kaltegarriak izatea saihesteko, hala nola paperak berariaz botatzea hegaztiekin jolastu ahal izateko, beleak “falkoneroarekin batera ibiltzen dira, eta hark zaindu eta babestu egiten ditu, nahiz eta libreki ibiltzen diren hegan beren gunean”. Ekimena amaitzeko datarik ez dago markatuta, eta, beraz, asmoa da jarraitzea beharrezkoa ez den arte.

Joshua Kleinen beleen kaxa

Beleek zaborra biltzeko ideia ez da berria. Joshua Kleinek (hegazti hauek liluratzen duten hacker bat da) ‘Beleen kaxa’ izenekoan proposatu zuen. Proiektu horrek erakusten zuen era autonomoan hez daitezkeela hegaztiak aurkitzen dituzten txanponak vending-eko makina antzeko batean sartzeko eta, hartara, trukean janaria hartzeko.

Emaitza horiek lortuta, Kleinek espero zuen beleei beste jokaera batzuk irakatsi ahal izatea, zaborra uztearen truke janaria lortzeko aukera izan zezaten. Eta, hartara, proposatzen zuen beleak kontratatzea lanaldi osoan zabor-biltzaile aritzeko.

Puy du Fou parkean lortu dute. Eta beleak arreta-gune bihurtu dira, parkeko bisitarien begirada harrigarriaren pean.

Iturria: EFE verde, El Confidencial, France 24