Nzambi Mateek Gjenge Makers sortu zuenean, ez zekien bere enpresa eraikuntza-material iraunkor, estetiko eta erresistenteen erreferente bihurtuko zela.
Orain enplegua sortzen du, batez ere, Nairobiko biztanle gazte eta emakumeen artean, Kenyan, zabortegietara iristen den plastiko-kantitatea murrizten du, hormigoi tradizionalaren aukera bat aurkezten du eta ingurumena zaintzen du.
Urumea ibaian kanoan egiten diren paseoak eskaintzen dituen enpresa bateko gerentea da Unai Elizasu. Ingurumenarekiko konpromisoa hartuta, paseo horietan ibaia garbitzera gonbidatzen ditu bezeroak, beste garbiketa-jarduera batzuk antolatzen ditu eta hiriaren fisonomiari itxura eman dion –presente dago bere identitatean– eta ahanzturan galtzen diren garaietatik jende eta inguruabar asko ezagutu dituen ibai baten istorioak kontatzen ditu.
Gizakion ileak duen erresistentzia-pisu erlazioa altzairuak duen erlazioarekin alderatzeko modukoa da. Gainera, hautsi aurretik, % 70erainoko deformazioa jasan ahal du. Eta horrez gain, ura aldaratzen du eta biodegradagarria da. Herbehereetako Zsofia Kollar diseinatzaileak ahalmen hori guztia ikusi zuen eta ilea ehun-ekoizpenean lehengai moduan aprobetxatu ahal izateko enpresa bat sortu zuen.
Iruñerrian gai organikoetarako eta gainerakoen frakziorako edukiontzi adimendunen sistema berria ezarri eta gero, 2022ko datuek erakusten dute % 43 handitu dela gai organikoen bilketa. Gainera, gainerakoen frakzioa % 15 gutxitu da, eta bai Gongorako HHTZn isuritakoa ere, 1992an lanean hasi zenetik urte batean izandako isurketa txikiena erregistratu baitu, % 8,84ko jaitsiera batekin.
Hiri-hondakinen esparruan, herritarrek gero eta barneratuago daukate baztertzen edo botatzen den oro baliabide bihur daitekeela. Paperarekin paper birziklatua egiten da, ontziekin, plastiko berriak, gai organikoekin, konposta eta energia, eta abar. Baina, zer gertatzen da obra-hondakinekin eta eraikuntzako materialekin? “Escombrarte” eskulturako nazioarteko lehiaketa bat da, birziklapenaren artean oinarritutakoa, ekonomia zirkularraren oinarrietako batean. Lehiaketa harrigarria egiten zaigu biziberritzen diren obra eta material batzuei esker; hain zuzen, obra-hondakin huts bihurtu ondoren biziberritzen diren materialak.
Nafarroako Emausko Trapuketarien bigarren eskuko 2.500 liburuk kontserba-edukiontzi batean bidaiatu dute Ekuadorko Manabí probintziaraino. Hain zuzen ere, helburua da inguru horretan zabalduko dituzten 21 liburutegietako apalategietan jartzea. Hori lehen bidalketa izan da, baina bigarrena ere prestatzen ari dira.
Berrerabilpenari sormen pitin bat gehitzen badiogu (berriro pentsatzea), funtzionalitate berria lortzen duten objektuen aprobetxamendua da emaitza. Hori da Upcycling, eta horren bidez bazter utzitako produktuak aldatu egiten dira, industria-prozesu bat egin gabe, eta objektu berri bihurtzen dira.
Paper-zapi bustien presentzia gure ingurunean etengabea da, eta azpiegitura publikoak buxatzen ditu, hala nola estolda-sareak, ponpaketa-ekipoak eta araztegiak. Eta horrek %10-15 garestitzen ditu hondakin-uren mantentze-, tratamendu- eta arazketa-lanak. Kordoban, gainera, paper-zapi bustien uhartetxoa sortu da.
Olioa gure sukalde guztietan aurkitzen dugun produktua da. Izan ere, ia errezeta guztien oinarria da. Baina zer egiten dugu harekin erabili eta gero?
Badakizu Europar Batasunean etxebizitzetan kontsumitzen den olio guztiaren %5 baino ez dela birziklatzen, nahiz eta 2030erako helburua %60 birziklatzea den?
Nafarroan, olio erabilia jatorrian balorizatzeko teknologia bat garatu duen enpresa bat jaio da, hartara, ingurumenari eta ekonomiari eragiten dizkion kalteak ekiditeko. Enpresa horren lehen garapena etxetresna elektriko txiki bat da, olio erabilia hainbat erabileratarako xaboi bihurtzen duena, kapsula biodegradagarrien kit baten bitartez.
Prezio apaleko altzarien iraunkortasun txikia, tresna elektriko eta elektroniko batzuen zaharkitze programatua, erosketa konpultsiboak… Asko dira tamaina handiko hondakinak sortzea eragiten duten faktoreak. Ondorioz, sofa, lastaira edo altzari zaharrak edo jada balio ez digutenak egoki kudeatzea garrantzi handiko ingurumen-erronka bihurtu da.
