Istorio hau 2014an hasi zen. Basaburuan (Nafarroa), Aizarozko bizilagun Patxi Mirandak Whatsappeko talde bat sortu zuen autoa partekatzeko. “Nik neuk neukan behar batek mugiarazi ninduen, baina badirudi ez nintzela behar hori zuen bakarra, plataformak funtzionatzen daramatzan 7 urte hauetan, ibilbidea elkarrekin egiteko 4.500 eskaera baino gehiago izanda, 3.200 bidaia baino gehiago partekatu baitira”.
Beharrak bultzatuta egin zuen, ohartu baitzen landa-eremuetan mugikortasuna ez dela hiri handietako berbera eta joan-etorriak egiteko autoa egunero erabiltzera murrizten dela. Gutxiengoa da autobusaren mende ibil daitekeena, sarritan ordutegi eta ibilbide eskasak izaten baititu. Baina 2019an beste pauso bat ematera ausartu zen. “Urte horretan, Europako Parlamentuak klima-larrialdia deklaratu zuen, eta erakundeei eta, oro har, gizarteari ekintza zehatzak eskatu zizkien. Whatsappeko taldearen ahala eta bere erabilera ikusirik, landa-mugikortasunerako plataforma bat sortzea pentsatu nuen, beren herrietan eta eskualdeetan mugikortasun-eredu iraunkor eta eraginkorrago baten sustatzaileak izan zitezen toki-erakundeak. Hartara, herritarrek elkarlaneko tresna hau dohainik erabiltzeko aukera izango zuten”.
Hala proposatu eta egin zuen. Horixe izan zen egun KUDEA>Go! denaren hazia, elkarlaneko mugikortasunerako plataforma bat landa-eremurako, landa-inguruneko herri edo eskualdeetan autoa partekatzeko aplikazio bat, inolako transakzio ekonomikorik gabe.
“Gure helburua da autoz bidaiatzen duten eta toki berberera egin behar duten pertsonen arteko elkartzea laguntzea. Ea hala eginda, behartutako joan-etorrien eta, beraz, isurpen kutsatzaileen kopurua murriztea lortzen dugun”, azaldu du Patxik.
Oinarrizko zerbitzuetara, hala nola medikuarengana, banketxera, supermerkatura edo ikastetxera, joateko lekualdatze-arazoei erantzutea da plataformaren xedea. “Kontuan izan behar da emakume gehienek ez dutela gidabaimenik, eta plataformak arrakala hori urratzen laguntzen du. Ikastera hirira joan behar duten ikasle-taldeek ere arazo hori bera dute, edo ondoko herrietara joan nahi dutenek aisiarako, lagunak edo familia bisitatzeko, kirola egiteko eta abarretarako”.
Plataformaren ahala eta erabilera ikusirik, sustatzaileak pentsatu zuen onena izango zela erakundeek alta egitea zerbitzuan eta gero tresna hau dohainik jartzea beren herritarren zerbitzura.
Plataforma Nafarroako 100 herritan baino gehiagotan sartu dute. Hain zuzen, herri horietan martxan jarri dute behin dagokion toki-erakundeak eskuratu duenean kontratu bidez. “Funtzionamendua sinplea da. Behin plataforma deskargatuta aplikazioen dendetan eta aukeratuta komunikatzeko erabili nahi duzun hizkuntza (gaztelania edo euskara), erregistroa hasi behar duzu eta bertan zehaztu behar duzu ekintza-eremua, zuri dagokizun udalaren edo eskualdearen arabera ezartzen dena”.
KUDEA>Go! plataformak beste funtzionalitate batzuk ere hartzen ditu barne, esate baterako, gainerako erabiltzaileei bidean aurki ditzaketen gorabeherei buruzko abisuak eman ahal izateko aukera (errepidea itxita egotea, animaliak, ikuspeneko baldintza txarrak…) edo pertsona bakoitzak bere ekintza-eremua sortzeko aukera, bahetze bidez, egunero dituen mugikortasun-beharren arabera. Garraio-eskaerak edozein unetan aldatu edo bertan behera utz daitezke.
Eta azkenik, ingurunean eskuragarri dauden garraiobide publiko eta pribatuen eskaintza osoari buruzko informazioa ematen du: autobusak, bertako taxi-gidariak, eskaerapeko taxia, autoen eta bizikleten alokairua…
Landa-eremuari bereziki ukitzen dioten hiru alderdi nabarmentzen ditu plataformak: ingurumena, despopulatzea eta berdintasunik eza mugikortasunean. Interesa duten erakundeak dira KUDEA>Go! plataformarekin hiru urteko kontratua izenpetzen dutenak, landa-eremuko herritarrei, 14 urtetik gorakoei, doako zerbitzua eskaintzeko.
Trukean, aplikazioak, gainera, informazio erabilgarria eskaintzen du administrazio publiko horietarako, adibidez, datuak biltzea, bidaia partekatuekin isuri gabe utzi den CO2 kantitatea ezagutzeko baliagarria izan daitekeena udalerrietarako, esate baterako, erabiltzaileen profila generoaren, adinaren edo hizkuntzaren arabera, interakzioa plataformatik inguru horretan zerbitzua ematen duten garraio-enpresekin, eta abar. “Plataformak mugikortasuneko benetako erabilerako datu izengabeak biltzen ditu, toki jakin bateko erabiltzaileek bidaiatzeko duten moduari buruz”, adierazi du Patxi Mirandak.
Egin duen ibilbide laburrean, plataformak harrera handia eta ona izan du hainbat erakundetan. Sakana Garapen Agentziak eta Lurralde Kohesiorako Departamentuak “Kudea >Go!” Plataforma jarri dute martxan Sakanako eskualdean MugiLab proiektu pilotuaren barruan. Proiektu pilotuak hainbat lan-ildo ezartzen ditu zonalde horretan mugikortasun jasangarria bultzatzeko, eragile sozial eta industrial gehiagorekin batera, eta, horrela, beste lurralde batzuetan erantzun ahal izateko.
Bestalde, Nafarroako Gobernuko Kanpo Harremanetarako Departamentuak Bruselan aurkeztuko duen Nafarroako Ekonomia Zirkularreko Enpresen Katalogoaren parte da plataforma, EU Green Week ekitaldien barruan.
Azkenik, Labean plataformaren saria jaso zuen, Añanako kuadrillan, Araban, gizarte-berrikuntzako proiektu pribatu onena izateagatik. “Gainera, Arabako Batzar Nagusietako talde politiko baten eskariz, KUDEA>Go! bertako mugikortasun-batzordean aurkeztu zen, eta oso harrera ona egin zioten bai batzordeko gainerako taldeek eta bai hedabideek ere. “Nahiago nuke han ere martxan jartzea egongo balitz”, amaitu du Patxik.
Utzi erantzuna