2021eko udazkenaz geroztik, Iruñerriko Mankomunitatea edukiontziak elektronikoki irekitzeko sistema berri bat abiarazten ari da. 2022ko martxoan egindako karakterizazio-azterlaneko datuen arabera, edukiontzi marroietan bereiz bildutako gai organikoen kantitatea hirukoiztu egin da 6 hilabetean, hilabetean 81.640 kg izatetik egun hilabetean 280.876 kg izatera igarota. Irail honetan, eta gai organikoen %70 berreskuratzeko erronka izanda –Nafarroako Hondakinen Plan Integralak 2027rako jasotzen duen erronka–, Mankomunitateak berriro helduko dio kanpainari.

The Good Goal aplikazioaren xedea da klima-aldaketaren kontra borrokatzea, pertsonak eta enpresak inplikatzea sustatuta, haien egungo eta etorkizuneko ohiturak hobetzen eta, informazio fidagarriaren bidez, beren ekintzen benetako inpaktua ezagutzen lagunduta. 2021eko uztailean abian jarri zutenetik 80.000 deskarga izan ditu. Orain, aplikazioaren sortzaileek enpresen esparrura zabaldu nahi dute bere erabilera, “ingurumenarekiko eta langileen ongizatearekiko konpromisoa hartua izango duen antolaketa-kultura sortzeko”.

Institutuaren sarrerako sabaian zintzilik dagoen sare erraldoia, ikasturtean zehar bildutako aluminiozko paper guztiarekin egina eta azkenean Iruñeko Ingurumen Museora eraman zena. Auzoko hondakinen bilketa, LIBERA – MENDI jardueraren bidez, Estatuko Libera proiektuan oinarrituta. “Truke-azoka”, “erosi-erabili-bota” ereduan oinarritutako nerabeen kontsumo-ohiturei buruz ikasleei kontzientzia harrarazteko jarduera. Eta, jakina, ‘Hondakinetatik energiara’ proiektua, konpostaje-prozesutik abiatuta, tresna elektroniko txikiak hornitzeko pila termoelektriko bat sortzean datzana, 2022ko maiatzean, Estatuko Efigy Teknologia Lehiaketaren laugarren edizioan, ‘Proiektu berritzaileena’…

Itsasora ur geza gehien isurtzen duen munduko hirugarren ibaia da Ganges, Amazonas eta Kongo ibaien ondotik. Eta bai kutsatuenetako bat ere. Egunero-egunero, ehunka lantegitako isurpenak, tratatu gabe egunero isurtzen diren hondakin-uren milioika litro eta bilgarrietatik, film plastikotik, dosi bakarreko zorroetatik eta abarretatik datozen plastikoen tona asko eta asko eramaten ditu itsasoraino. Eta hori guztia, India %60ko birziklapen-tasa duen herrialdea den arren.

Artea beti da oso baliabide egokia mezuak igortzeko eta mezuak hartzailearen subkontzienteraino iristeko, bertan kokatzeko gero, eta, hazi txiki bat izango balitz bezala, han ernatzeko. Helburu hori lortu nahi du Josu Zapata artistak, Mendillorriko ur-biltegien esparruan jarri duen “Landare bihotza” talde-lanaren bitartez.

Egun itsasoa itotzen duten hondakin plastiko gehienen jatorria ibaietan dago. Hori dela-eta, premiazkoa da ahalik eta azkarren garbitzea. Mota askotako ekimenak daude ibaien inguruneak garbitzeko. Gaur, Mister Trash Wheel (jaun Zabor-biltzailea) eta The Ocean Cleanup (Ozeanoaren garbiketa) izenekoez hitz egingo dugu.

Klima, energia, biodibertsitatea, hondakinak eta, horiekin lotuta, plastikoak… Horiek dira gaur egungo ingurumenari dagozkion trending topicak edo boladako gaiak. Baina gai horien arteko harremanik ez da islatzen inon. Hori da behintzat Ana Galarraga dibulgatzaileak esaten duena. Haren esanetan, informazio handia egon arren, eta klima larrialdia badago ere, gizartearen sentsibilizazioa ez da handitu, eta ingurumenarekiko jarrera ere ez da aldatu. “Ekonomia eta ekologia gauza bera da, azken finean, eta hori ulertzeak gure bizimodua berpasarazten digu; beraz ez da batere eroso, ahaleginak egitea eskatzen baitigu”.

Zer gertatzen da bolalumaren tinta amaitzen denean? Plastikoa, metala, tintaren beraren hondakinak… Zer motatako hondakinak dira? Zein edukiontzitara bota behar dugu? Birzikla daitezke? TerraCycle enpresak programa bat jarri zuen abian duela 10 urte, eta haren bidez hondakin horien 638.000 kilogramo baino gehiago bildu ditu mundu osoan.

Imagen de mohamed Hassan en Pixabay

Badakizu Internetez egiten diren lau eskaeratatik bat itzuli egiten dela? Eta itzultzen denaren %10 zuzenean bota egiten dela? Zer gertatzen da ongi gelditzen ez zaigun jantzi bat edo, besterik gabe, pantailan ikusi dugunaren aldean, gure itxaropenak betetzen ez dituen jantzi bat itzultzen dugunean? Ez dago zalantzarik: Internetez erosteak ardura handiz jokatzea eskatzen du.

Zuzenean zabortegira joaten zen hondakin bihurtuta zeuden osasun-maskarak tratatu eta birziklatzea lortu du euskal enpresa batek. Orain berreskuratzen dira eta hidrogeno eta erregai sintetiko bihurtzen dira, ibilgailuen garraioaren edo itsas garraioaren industrian erabil daitezkeenak, besteak beste