Julio Díaz eta Cristina Linares ikerketa zientifikoaren eta dibulgazioaren arloko profesionalak dira. Beren iritziz, dibulgazioa, edozein mailatan, eta “itzultzeko” ahalegin gehigarria eskatzen badu ere, ezinbestekoa da kontzientzia harrarazteko eta sentsibilizatzeko. Eta horretarako, eskura dituzten tresna guztiak baliatzen dituzte. Baita 7.000 jarraitzaile baino gehiago dituen Twitterreko kontu bat ere.
“Gizarte batek ibaiarekin ezartzen duen harremanak agerian jartzen du gizarte horretako harreman-eredua, bai naturarekin, bai eta gizartea eratzen duten kideen artean ere”. Gogoeta horixe izan zen “Askatasuna. Ibai bazterreko tximeleta” proiektuaren abiaburua, Nafarroako Burlata herriko Askatasuna BHIk duela sei urte hasi zuena. Hartara, proiektu horrek, ingurumen-kontzientzia harrarazteko helburua betetzeaz gain, eskola-arloko lan bat interes orokorreko produktu nola bihur daitekeen erakusten du argi eta garbi.
Ekonomia zirkularra, birziklapena, berrerabiltzea, ingurumen-aktibismoa, gizarte-ekintza… Hitz eta termino horiek guztiak existitzen ziren duela berrogeita hamar urte, eta denborarekin esanahi berria hartzen joan dira, zenbait erakunderi esker, besteak beste, Nafarroako Emausko Trapuketariei esker.
1999an, mugikortasunari aste bat eskaintzeko ideia sortu zen, hirietan autoa irrazionalki erabiltzeak dituen ondorio txarrei buruz herritarrak eta politikariak sentsibilizatzeko xedearekin. Geroztik, urtez urte, mugikortasun aktiboa sustatzeko eta atmosferara isurpen gutxi edo batere ez igortzen duten garraiobideak erabili eta bultzatzeko hartzen ari diren neurriak aurkezten dituzte Europako udalerriek.
Gure natura-ingurune hurbilenean zaborrak biltzean datza LIBERA proiektua. Eremu jakin batzuetan hondakinak biltzen dira, sailkatu egiten dira zuzen prozesatzeko, pisatu eta egokiak diren edukiontzietara botatzen dira. Proiektu honetan parte hartzea herritar orori dagokio, oro har, baina asko dira, arazo honen gaineko kontzientzia berezia izatean, ibaien ertzak, hondartzak eta basoak garbitzera ikasleekin joateko antolatzen diren ikastetxeak.
San Juan-Donibane ikastetxe bateratuko Ehunezko eta Larruzko Artikuluen Konponketako Oinarrizko Graduko ikasleek bi erronkari erantzun nahi izan zieten: “Zer egin ikastetxeetan jasotzen den arropa galduarekin?” eta “Nola nabarmentzen dugu bigarren eskuko arroparen garrantzia gazteen artean eta nola bultzatzen ditugu gazteak kontsumo arduratsuagoa egitera?”
Hala jaio ziren hiru proiektu desberdin: FRUSTRATION FASHION, @outifitrapero eta FOREST ON MARS.
Eraikinak eta lokalak garbitzeko eragiketetako laguntzailearen Oinarrizko Lanbide Graduko gazteak, Iruñeko Hezitzaile Eskolakoak, jakitun dira beren etorkizun profesionala oso lotuta egongo dela urari. Beharbada horregatik izango da oso konprometituta daudela uraren erabilera onarekin. Orain, konpromiso hori ikastetxeko ikasle guztiengana zabaldu nahi izan dute, kartel eta aurkezpen batzuen bidez, eta oso zuzenak diren mezuak aukeratu dituzte, esate baterako, “Bota hemen zure hondakinak; komun-zuloa ez da paperontzia” eta “Gaur botatzen duzun ura bihar beharko duzuna da”.
Jokoaren arauak aldatu egin dira. Egungo testuingurua industria-ereduaren gabeziak azaleratzen ari da, pertsonen parte-hartze eta motibazio aukerei dagokienez. Aldaketa-prozesu bete-betean daude hezkuntza, ekonomia, aktibismoa, politika eta enpresa, parte hartzekoagoak diren ereduetarantz, pertsonak eta beren motibazioak erdigunean dituztenetarantz. Egoera berri horretan jolasak protagonistak izaten hasten dira.
2020. urte honek ekarri du lehen baliozkoa zenak gauetik goizera halako izateari uztea. Egoera berriek heziketa-ereduak berrasmatzera behartu gaituzte. Edukiak erakargarriak egiteko etengabe erabilitako jolas-estrategiak protagonismoa hartzen joan dira eta beren tokia hartzen. Orain, ordea, gogoeta egiteko unea iritsi da; jolas-teknikak eta -dinamikak ikaskuntza- eta heziketa-prozesuetan aplikatzearen gaineko gogoeta, hain zuzen.
Jolasten garenean, oraina bizitzen dugu, ziurtasunik eza besarkatzen dugu, egoerei erronka edo desafio gisa heltzen diegu, eta, gainera, gozatu egiten dugu. Horregatik da hain erabilgarria jolastea, ikaskuntza hori gero lanaren arlora, familiakora, pertsonalera… estrapolatu ahal dugulako. Esther Hierro aditua da jolas-jarreraren tratamenduan, play-thinking esaten zaionean. Berak azaldu digu zergatik den beharrezkoa jolasa, bereziki orain bizitzen ari garena bezalako errealitate paraleloetan, eta nola sortu egotea merezi duen inguruneak.
