Orain arte Eugiko urtegiaren historia eta oraina ezagutu dugu, baina ba al dakigu zer gertatzen den barruan? Kontrolik al dago etxeraino iristen den uraren kalitatea bermatzeko?

Bai.

Adibidez, 2015eko azaroan, Iruñerriko Mankomunitatea Eugiko urtegian kanpaina batimetriko bat egiteko aukera ebaluatzen hasi zen. Izan ere, kanpaina horren emaitza moduan, urtegi horren ezaugarri morfometrikoak ezarri edo berrikusiko ziren, eta iraganean egindako lanetatik abiatuta eskuragarri zegoen informazio batimetrikoarekin alderaketa egingo zen.

Jarduera horien osagarri moduan, eta, erabilitako lan-ekipoen gaitasun instrumentalak ikusirik, urtegiko uren kalitate kimikoaren ebaluazio bat ere egingo zen, in situ edo bertan neurtutako zenbait parametro fisiko-kimikoren arabera.

Azkenean aukera edo proiektua gauzatu egin zen, eta 2016ko ekainaren 1ean Coruñako Unibertsitateko espezialista-talde batek lanari ekin zion, urtegiaren urpeko gainazalaren erliebea zehatz-mehatz ezagutzeko xede nagusia edukita.

Azterlana urteko egun horietan egin zen, urtegia beteen zegoen aldia aprobetxatzeko, eta bai geruzapen txikieneko aldia ere, aztertu beharreko ur-bolumenari zegokion informazio zuzen ahalik eta gehiena edukitzeko eta dentsitate aldakorreko inguruneak zeharkatzean uhin ultrasonikoen interferentziak saihesteko.

Eta hori gauzatzeko, urpeko ibilgailu bat erabili zen, urpean 100 metroraino modu autonomoan murgiltzeko gai dena. Karbono-zuntzarekin eta aluminioarekin egindako gailuak lortutako datuak prozesatu ondoren, sakonera desberdinetako ur-masak behatu eta ezaugarritu ahal izan ziren, eta oso ikuspuntu desberdinetatik egin ere: kalitate kimikoa, batimetria eta urpeko hondoaren behaketa, sonarraren seinaleen edo irudi optikoen bitartez.

Mankomunitateak txalupa desinfektatu bat utzi zion taldeari, urtegian lan egiteko baldintza onenak bermatze aldera, hala urpeko ibilgailua lekualdatzean, nola ekozunden bidez datuak lortzean.

Behin datuak hartuta, azterlana osatzeko, lortutako informazioa aztertu eta iragazi zen, eta tratatu egin zen kartografia batimetrikoa (urpeko gainazalaren erliebea), kalkulu morfometrikoak (urtegiaren tamaina eta forma) eta abar egiteko.

Azterlan hari esker, egun badakigu urtegiaren luzera maximoa (distantzia maximoa urtegiaren gainazalean, ur-bazterra intersektatu gabe perimetroko bi puntu bereizten dituena) 2.721 metrokoa dela, zabalera maximoa 1.444 metrokoa, azalera 119,75 hektareakoa eta ur-bazterraren luzera (kalatua maximoa denean, ur-masaren muga iraunkorren luzera) 10.799,3 metrokoa. Sakonera maximoa 40 metrokoa da, eta batez besteko sakonera, 16 metrokoa. Eta kalatu maximoa presaren inguruetan lortzen da, Arga ibaiaren garai bateko ibilguaren bertikalean.

Era berean, azterlanari esker, egiaztatu zen, urtegia sortu zenetik, haren edukiera ez dela gutxitu, edo, bestela esanda, lur-herrestatzeen inpaktua ia-ia nulua zela.

Azkenik, azterlanak garai bateko ibai-ibilguaren inguruan hondoaren morfologia nahiko laua nabarmendu zuen (gutxi gorabehera 600 metroko kotaraino) eta presa eraiki aurretik uholde-lautada naturalaren zati izango zela eta mendiko belazeek hartuta egongo zela.

Eugiko urtegiari buruz gehiago ezagutu nahi baduzu, agian interesgarriak izango dira post hauek:

Eugi, Iruñeari edaten ematen dion edalontzia

Eugi Iruñea eta Iruñerria hornitzeko iturriaren oraina

Horrez gain, informazio guztia eta datu bitxiak bildu ditugu infografia interaktibo batean (sakatu hemen)