Abelazkuntza estentsiboaren krisia, basoko landarediaren aurreratze orokortua, erabilera tradizionalak alde batera uztea eta beste erabilera batzuk indarrean sartzea, eta klima-aldaketa basoko suteen etengabeko eta benetako arriskuko egoera gero eta handiagoa eragiten ari dira. Eta arrisku horrek, naturguneei ez ezik, herriei eta funtsezko azpiegiturei ere eragiten die. Hori dela-eta, neurriak hartu behar dira, baita berehalako suterik egoteko mehatxurik ez dagoenean ere.
“Eta street-scape bat antolatzen badugu Patruila Jasangarriarekin eta hondakinik gabeko kilometro koadro bat planteatzen badugu? Argazki-rally bat egin dezakegu kalean aurkitzen ditugun hondakinekin eta sareetan kaleratu, hondakinak bildu eta haien tokian pegatinak jarri, gaizki botatako hondakinak non zeuden adierazteko”. “Nire txokoa garbiena da lehiaketa antolatu ahal dugu”. “Kartoizko betaurreko berde batzuk banatu ahal ditugu, “Jantzi iraunkortasunaren betaurrekoak” leloa dutenak, eta herritarrak gonbidatu kaleei begiratzera ingurumenaren ikuspuntutik”. “Eta photocall bat jar…
Saguzarrek natura-ingurunean duten eragina oso ona da, intsektu ugari jaten baitituzte, haietako batzuk kaltegarriak pertsonontzat eta pertsonok lantzen ditugun laboreetarako. Hala ere, animalia-talde hori oso ezezaguna da oraindik ere, eta, gainera, gizakiok ez ditugu oso begiko.
Iruñerriko Mankomunitateak aldizka aztertzen ditu Arga ibaiaren parkean zehar jarrita dauden babesleku-kutxak eta bai ugaztun hegaldun horien hegaldiak ere. Parkean bizi diren saguzar-espezieak ezagutzeko ez ezik, haien kontserbazioa laguntzeko har daitezkeen neurri zehatzak erabaki eta zehazteko ere egiten du.
Mundu osoko 60.000 zuhaitz-espezieetako hiru zuhaitzetatik bat desagertzeko arriskuan dago. Zer esan nahi du horrek? 1,3 bilioi euro gal daitezkeela mundu osoko ekonomian. Hegaztien espezieen %75ek, ugaztunen espezieen %68k eta ornogabeen espezieen 10 milioi inguruk beren habitata galduko dutela. Mundu osoan sortzen den karbonoaren %50en biltegia desagertuko dela. Azken batean, Lurrean bizitzea askoz ere zailagoa izango dela.
Ranfurly zuhaitza Sitka izei bat da, eta jenderik gabeko Campbell uhartean dago, Zeelanda Berrian. Planetako “zuhaitz urrutikoentzat” jotzen da, eta, horrez gain, espezie inbaditzailea da, eta horregatik zientzialari batek baino gehiagok desagertzea nahiko luke. Edonola ere, ale hau moztu gabe geldituko da, Ozeano Australean karbono dioxidoa xurgatzearekin eta, beraz, klima-aldaketarekin gertatzen ari dena ulertzeko tresna baliotsua izan baitaiteke.
FAO Nazio Batuen Elikadura eta Nekazaritza Erakundearen arabera, mundu osoko elikagai-laboreen %87 erleek polinizatzen dituzte, eta, horrenbestez, gure elikadura haietan oinarritzen da zuzenean. Hala ere, hainbat arrazoirengatik, espezie asko galtzen ari dira. Arrazoi horietako bat ezjakintasuna izango da?
Iruñerriko Mankomunitateak intsektuentzako hotel bat kokatu du Areatzeko meandroan, Uharten, erle bakartia ostatatzeko. Espezie hori, hain zuzen, gainbehera dago, nagusiki ekosistemak galtzen ari direlako eta gizakiok pestizidak erabiltzen ditugulako. Instalazioaren xedea da behaketa, azterketa eta ingurumen-heziketa. Eta oso harrera ona izan du; izan ere, kokatu zen lehenbiziko egunetik, Osmia spp erlearen zenbait banakok, erle bakarti igeltseroen emeek, polena eta nektarra garraiatu zuten hoteleko hutsune desberdinetara eta gero zigilatu egin zituzten, etorkizuneko belaunaldia hartzeko.
Anita Studer duela 40 urte Brasilera joan zen ornitologo suitzarra da. Han galzorian zegoen Forbeseko zozoa (Anumara forbesi) aztertzeko asmoa zuen, baina laster konturatu zen Pedra Talhada basoa berreskuratzen ez bazuen, ez zegoela deus aztertzerik, hegazti horren habitata baitzen eta desagertzear baitzegoen. Geroztik, ingurumen-proiektua garatu du, bertako biztanleen bizi-baldintzak hobetzen arreta jarriz, azken finean, gizartea eta natura eskutik helduta aurrera joan behar dutelako.
Egun, 200 gaixotasun zoonotiko baino gehiago ezagutzen dira eta kalkulatzen da urtean 2.600 milioi pertsona ingururi eragiten dietela.
Hori ez da berria, betidanik izan baitira zoonosiak. Baina giza biztanleria handitzeak eta ekosistemak suntsitzeak, horrek berekin dakarren biodibertsitate-galerarekin batera, eragiten du gaixotasun horiek gero eta arriskutsuagoak izatea.
Egin dezakegu ezer ekiditeko? Erantzuna naturan daukagu.
Hainbat eta hainbat urtean, lepatzearen eta ipinabarrak haztearen teknikek gure basoak zizelkatu eta ikaztobiak eta ontziolak elikatu zituzten. Zuhaitzik moztu gabe, gure egurgileek egurra ustiatzeko zuten modua zen. Egun, ia ez dira erabiltzen jada, baina ez dago zalantzarik aztarna utzi dutela gure historian eta paisaietan.
