Piemonte leheneratu eta kontserbatzea, desertifikazio-arrisku handiena duen Italiako lau eskualdeetako bat. Hori da Principato Di Valboscosa elkartearen xedea, Alpeaurreko Biella eskualdean lursail txiki bat babesten duten pertsonei damaren, zaldunaren, baroiaren edo kondearen titulu apaingarria ematen diena.
Viladecans hiria erleen laguna da, eta haiek aintzakotzat hartzen ditu hiriaren ingurumen-kalitatea aztertu, zaindu eta hobetzeko. Hirian dituzten hiru erlauntzetako eztiarekin bisitariei harrera ona egiten diete, Erleen Etxean neska-mutiko eta helduentzako jarduerak egiten dituzte, eta etxebizitzetako balkoiek eta txorkoek lore erakargarriak erakusten dituzte, intsektu polinizatzaile horiek bila ibiltzen diren jaki gozoa aurki dezaten.
Paper-zapi bustien presentzia gure ingurunean etengabea da, eta azpiegitura publikoak buxatzen ditu, hala nola estolda-sareak, ponpaketa-ekipoak eta araztegiak. Eta horrek %10-15 garestitzen ditu hondakin-uren mantentze-, tratamendu- eta arazketa-lanak. Kordoban, gainera, paper-zapi bustien uhartetxoa sortu da.
Bertako hazien banku bat, haziak biderkatzeko baratze bat, haziak eta ezagutzak trukatzeko saioak, hiri-baratze bat sortzen ikasteko tailerrak, landareen osasunari edo hazien hautaketari buruzko tailerrak, eta baratzean lantzen diren sendabelarren onuren gaineko beste tailer batzuk. Horiek guztiek osatzen dute Mendillorriko Hazitokia proiektua, Iruñerriko landareen barietateak kontserbatzeko eta natura beti beren aliatu handi moduan ikusi duten pertsonen jakintza eta lan ona sustatzeko asmoa duen ekimen bat.
“Eta street-scape bat antolatzen badugu Patruila Jasangarriarekin eta hondakinik gabeko kilometro koadro bat planteatzen badugu? Argazki-rally bat egin dezakegu kalean aurkitzen ditugun hondakinekin eta sareetan kaleratu, hondakinak bildu eta haien tokian pegatinak jarri, gaizki botatako hondakinak non zeuden adierazteko”. “Nire txokoa garbiena da lehiaketa antolatu ahal dugu”. “Kartoizko betaurreko berde batzuk banatu ahal ditugu, “Jantzi iraunkortasunaren betaurrekoak” leloa dutenak, eta herritarrak gonbidatu kaleei begiratzera ingurumenaren ikuspuntutik”. “Eta photocall bat jar…
Saguzarrek natura-ingurunean duten eragina oso ona da, intsektu ugari jaten baitituzte, haietako batzuk kaltegarriak pertsonontzat eta pertsonok lantzen ditugun laboreetarako. Hala ere, animalia-talde hori oso ezezaguna da oraindik ere, eta, gainera, gizakiok ez ditugu oso begiko.
Iruñerriko Mankomunitateak aldizka aztertzen ditu Arga ibaiaren parkean zehar jarrita dauden babesleku-kutxak eta bai ugaztun hegaldun horien hegaldiak ere. Parkean bizi diren saguzar-espezieak ezagutzeko ez ezik, haien kontserbazioa laguntzeko har daitezkeen neurri zehatzak erabaki eta zehazteko ere egiten du.
Gaur bukatuko dugu Iruñeko Takonera parkeko ibilaldia, Iñigo Villanueva mendi-ingeniariarekin batera. Hari esker, enbor lodi eta itxura bereziko biztanle horien bitxikeriak ezagutu ditugu, “Iruña zaharretik” hurbil eta urrun istorioak kontatzeko gai direnak.
Ba al dakizu zer den espezie dioiko bat? Ba al zenekien mendebaldeko munduak lehenago ezagutu zituela zuhaitz baten fosilak haren ale biziak baino? Iñigo Villanueva mendi-ingeniariak Iruñeko Takonera parkean eta inguruetan dauden zuhaitz-altxorrak aurkitzen laguntzen jarraitzen du.
Zuhaitz berezien arteko paseo batean lagun izan dugu Iñigo Villanueva, eta, hartara, denboraren gaineko ikuspuntua hartzeko, beste kultura batzuk ezagutzeko eta gure historiako gertaera batzuetan sartzeko aukera izan dugu. Izan ere, landare handi eta dotore hauen balioa ez baita botanikoa bakarrik. Asko dute kontatzeko.
Artea beti da oso baliabide egokia mezuak igortzeko eta mezuak hartzailearen subkontzienteraino iristeko, bertan kokatzeko gero, eta, hazi txiki bat izango balitz bezala, han ernatzeko. Helburu hori lortu nahi du Josu Zapata artistak, Mendillorriko ur-biltegien esparruan jarri duen “Landare bihotza” talde-lanaren bitartez.
