2008ko krisi ekonomikoak premia gorrian bizitzera bultzatu zituen pertsona asko. Cáritas erakundeak, jantoki eta beste zerbitzu sozial batzuek erabiltzaileen kopurua emendatzen ikusi zuten, eta Elikagaien Bankuak bere bilketak biderkatu zituen, handitzen zihoan eskaerari erantzuteko. Hori hala zen arren, supermerkatuetan eta saltoki handietan elikagai asko botatzen zituzten, iraungitzeko zorian egoteagatik edo akatsen bat edukitzeagatik. Saltzeko egokiak ez ziren elikagaiak ziren; bai, ordea, kontsumitzeko. Hala jokatuta hondakin-bolumen handia sortzen zela ikusirik, eta bere zerbitzuen bidez herritarren bizi-kalitatea hobetzeko etengabeko saiakeran, Iruñerriko Mankomunitateak elkarlan estuari ekin zion Nafarroako Elikagaien Bankuarekin. Geroztik, dendetako eta saltoki handietako elikagai-soberakinak bildu egiten dira, banku horretara bideratzeko. Esperientzia aitzindaria izan zen horrek 10 urte bete ditu.

Gero eta gehiago dira ingurumenaren eta birziklapenaren gaineko kontzientzia duten pertsonak. Azken 20 urteetan, aurrerabide handia egin da sentsibilizazioaren arloan, baina oraindik edukiontzi okerrera botatzen diren produktu asko dago, zenbaitetan ezjakintasun hutsarengatik. Kristalezko edalontzia beira-edukiontzira bota behar da? Paper zikina organikoen edukiontzira? Tetrabrikak, kartoien ala ontzien edukiontzira? Horiek eta askoz ere gehiago dira etxebizitza askotan sortzen diren zalantzak.

Duela hogei urte baino gehiago ari gara ontziak, papera eta beira bereizten. Gutxiago dira hondakin organikoak eta etxeko gainerako hondakinak gaika biltzen ditugunetik. Gero eta jakitunago gara kontsumo neurrigabea ez dela ona planetarako, baina, hala ere, birziklapen-tasek hobetzeko tarte handia dute oraindik. Zer egin dezake gutako bakoitzak hobetzeko?

Plastikoa gure erosketetara itzuli da, eta, ondorioz, gure bizitzetara eta ingurunera, eta askok kezkagarritzat jotzen duten neurri batean itzuli ere. Kontsumitzaileak garen heinean, egin al dezakegu ezer?

Duela urte batzuetatik hona, ontziak egiten dituzten enpresak, eta bai beren produktuak babesteko erabiltzen dituztenak ere, behin betiko ontzi iraunkorraren bila dabiltza. Horretarako, nagusiki bi arlotan egiten dute lan: jatorri biologikoko materialen erabileran, tradiziozko fosilen aurrean; eta biodegradazioan, ontziek sortzen dituzten hondakinak kudeatzeko modu gisa.

Aluminioa ekoizteak gastu izugarria dakar ingurumenerako. Gainera, nahiz eta materiala infinituki birziklatu ahal den, biltzea eta berrerabiltzea batzuetan zaila da. Hori dela-eta, gomendatzen da gutxiago erabiltzeko, batez ere elikagaiak biltzeko.

Gravity Wave, itsasotik berreskuratutako arrantza-sareekin sakelako telefonoetarako egindako lehen zorroa. Horren atzean, askoz osoagoa den egitasmo bat dago, arrantza iraunkorra eta arduratsua sustatzeaz arduratzen dena eta plastikoak birziklatzea bultzatzen duena, zorroak bildu eta berriro birzikla daitezkeen negozio-eredu zirkular batez gain.

Suediaren adibideari erreparatu diogu, zaborren %99 birziklatzen baititu. Beste herrialde batzuetan, ordea, Espainian, adibidez, udal-hondakinen %33,0 birziklatzen dira.