Abelazkuntza estentsiboaren krisia, basoko landarediaren aurreratze orokortua, erabilera tradizionalak alde batera uztea eta beste erabilera batzuk indarrean sartzea, eta klima-aldaketa basoko suteen etengabeko eta benetako arriskuko egoera gero eta handiagoa eragiten ari dira. Eta arrisku horrek, naturguneei ez ezik, herriei eta funtsezko azpiegiturei ere eragiten die. Hori dela-eta, neurriak hartu behar dira, baita berehalako suterik egoteko mehatxurik ez dagoenean ere.
“Eta street-scape bat antolatzen badugu Patruila Jasangarriarekin eta hondakinik gabeko kilometro koadro bat planteatzen badugu? Argazki-rally bat egin dezakegu kalean aurkitzen ditugun hondakinekin eta sareetan kaleratu, hondakinak bildu eta haien tokian pegatinak jarri, gaizki botatako hondakinak non zeuden adierazteko”. “Nire txokoa garbiena da lehiaketa antolatu ahal dugu”. “Kartoizko betaurreko berde batzuk banatu ahal ditugu, “Jantzi iraunkortasunaren betaurrekoak” leloa dutenak, eta herritarrak gonbidatu kaleei begiratzera ingurumenaren ikuspuntutik”. “Eta photocall bat jar…
Klima-aldaketari buruz komunikatzea ez da erraza. Ez da eko-antsietatea sustatu behar herritarrengan, immobilismoa baino ez baitu eragiten, eta ez da erabat errepikatzen aritu behar gai eta baliabide bisual berberak, horrek azkenean berekin ekartzen baitu fenomenoaren larritasunak eta garrantziak indarra galtzea.
Nafarroako Unibertsitateko Zientziaren Komunikazioari buruzko Ikerketa Taldeak egindako azterlan batek sare sozialetan irudien bidez egiten den klima-aldaketaren komunikazioan sakontzen du. Eta badirudi aurpegiak, istorioak eta hurbiltasuna direla gakoak.
Saguzarrek natura-ingurunean duten eragina oso ona da, intsektu ugari jaten baitituzte, haietako batzuk kaltegarriak pertsonontzat eta pertsonok lantzen ditugun laboreetarako. Hala ere, animalia-talde hori oso ezezaguna da oraindik ere, eta, gainera, gizakiok ez ditugu oso begiko.
Iruñerriko Mankomunitateak aldizka aztertzen ditu Arga ibaiaren parkean zehar jarrita dauden babesleku-kutxak eta bai ugaztun hegaldun horien hegaldiak ere. Parkean bizi diren saguzar-espezieak ezagutzeko ez ezik, haien kontserbazioa laguntzeko har daitezkeen neurri zehatzak erabaki eta zehazteko ere egiten du.
Java, munduko uharterik jendeztatuena, bere gainazala itsaspean gelditzen ari dela ikusten ari da. Berotze globalaren ondorioz itsas maila goratzea hondoratze horren arrazoietako bat da. Eta gizakion jarduna beste arrazoi bat da.
Mundu osoko 60.000 zuhaitz-espezieetako hiru zuhaitzetatik bat desagertzeko arriskuan dago. Zer esan nahi du horrek? 1,3 bilioi euro gal daitezkeela mundu osoko ekonomian. Hegaztien espezieen %75ek, ugaztunen espezieen %68k eta ornogabeen espezieen 10 milioi inguruk beren habitata galduko dutela. Mundu osoan sortzen den karbonoaren %50en biltegia desagertuko dela. Azken batean, Lurrean bizitzea askoz ere zailagoa izango dela.
Prezio apaleko altzarien iraunkortasun txikia, tresna elektriko eta elektroniko batzuen zaharkitze programatua, erosketa konpultsiboak… Asko dira tamaina handiko hondakinak sortzea eragiten duten faktoreak. Ondorioz, sofa, lastaira edo altzari zaharrak edo jada balio ez digutenak egoki kudeatzea garrantzi handiko ingurumen-erronka bihurtu da.
2021eko udazkenaz geroztik, Iruñerriko Mankomunitatea edukiontziak elektronikoki irekitzeko sistema berri bat abiarazten ari da. 2022ko martxoan egindako karakterizazio-azterlaneko datuen arabera, edukiontzi marroietan bereiz bildutako gai organikoen kantitatea hirukoiztu egin da 6 hilabetean, hilabetean 81.640 kg izatetik egun hilabetean 280.876 kg izatera igarota. Irail honetan, eta gai organikoen %70 berreskuratzeko erronka izanda –Nafarroako Hondakinen Plan Integralak 2027rako jasotzen duen erronka–, Mankomunitateak berriro helduko dio kanpainari.
Paisaia berriro ezagutzeko tresna gisa oinez ibiltzearen esperientzia aldarrikatzen duen artista da Hamish Fulton; bere ingurunera teknologiaren bidez begiratzeko, gizateriak ikusteari utzi dion paisaia hori. Fultonentzat, oinez-ibiltze iragankor eta bakartiak bere ekoizpen artistikoa eratzen du. Ez du esku hartzen paisaian, baizik eta bertatik igarotzen da, begirada erne duela. Bere burua “ibilaldiak egiten dituen artistatzat, eta ez artea egiten duen ibiltaritzat” jotzen du.
Itsasora ur geza gehien isurtzen duen munduko hirugarren ibaia da Ganges, Amazonas eta Kongo ibaien ondotik. Eta bai kutsatuenetako bat ere. Egunero-egunero, ehunka lantegitako isurpenak, tratatu gabe egunero isurtzen diren hondakin-uren milioika litro eta bilgarrietatik, film plastikotik, dosi bakarreko zorroetatik eta abarretatik datozen plastikoen tona asko eta asko eramaten ditu itsasoraino. Eta hori guztia, India %60ko birziklapen-tasa duen herrialdea den arren.
