Gaur egun, ehun-gaien ekoizpenaren % 13 baino ez da birziklatzen. Ehun-hondakinen 92 milioi tona iristen dira urtero zabortegietara. Eta hori gelditu eta amaitzeko unea iritsi da. Orain, indarreko legediak enpresak eurak egiten ditu beren hondakinen kudeaketaren arduradun, eta ekonomia zirkularra haien guztien helburu nagusi bihurtu da. Asmoa da ehun-hondakinak etorkizuneko produktuetarako lehengai bihurtzea.
EBk urtero milaka milioi tona lehengai kontsumitzen ditu bere ekonomiak elikatzeko. Material horien guztien % 12 bakarrik birziklatua da, 2030erako bikoitza izatea helburu den arren.
Europar Batasunak birziklatutako produktuen kontsumoa handitzea espero du, 2026an onartuko den Ekonomia Zirkularraren Legearekin. Posible ote da?
Kafe-hondarrak, esnearen tetrabrika, dilisten kontserba-potea, erratzez garbitutakoan bildutakoak, arropa-garbigarriaren ontzi hutsa… Ikaragarrizkoa da egunero sortzen dugun hondakin-kantitatea.
Kartoizko kaxa bat edukiontzi grisera botatzen dugunean, zabortegian lurperatuko duten hondakin bihurtzen da. Alabaina, teknologiak aurrera egin du, eta gure kartoizko kaxak bereizi eta baliabide berri bihurtzeko aukera ematen duten tokietan bizitzeko zortea dugu, hartara, gurpila etorkizun iraunkorrago baterantz birarazten jarraitzeko. Kartoizko kaxa bat toki egokian botatzea… Garrantzi handiko ondorioak dituen keinu txiki bat, ezta?
2010ean, Isabel Cristina Gámez ingeniari elektronikoak eta Óscar Andrés Méndez arkitektoak Conceptos Plásticos enpresa sortzea erabaki zuten. Enpresa, hain zuzen, plastikoa eraikuntzarako material bihurtzen ari da, eta hainbat arazo txikiagotzen laguntzen du, adibidez, hondakin plastiko gehiegi egotea, Kolonbian dagoen etxebizitza-krisia, eskola eskasia izatea Boli Kostan, malaria, lan-baldintza ez duinak, komunak behar izatea iheslarien esparruetan…
2024an, Iruñerriko bio-hondakinen (edukiontzi marroietako gai organikoak, etxeko eta auzoko konpostajean jasotakoa eta hondakin berdeak) gaikako bilketan 28.444 tona jaso ziren, hau da, sortutako guztiaren % 46,28. Nora joan ziren? Zer bihurtu ziren? Zer abantaila izan zituen gai organiko horiek berreskuratzeak?
Gai organikoak gure lursailetarako ongarri bihur daitezke eta bai energia ematen duen biogasa ere. Zergatik galdu behar ditugu?
Gaizki sailkaturiko hondakin esaten diegu ez dagokien edukiontzira botatzen diren eta ongi botata daudenak kutsatzen dituzten hondakinei. Edukiontzian halakoak egoteak zaildu eta, batzuetan, ezinezko egiten du hondakinak berreskuratzea eta birziklatzea, eta, horrenbestez, baliabideak eta dirua galtzea ekartzen du berekin. Jatorrian hondakinak ongi bereizteak eragozpen horiek guztiak saihesten ditu eta hondakinak material berri aprobetxagarri bihurtzen laguntzen du. Aukera honi ihes egiten utzi behar diozu?
Janzten ez duzun zenbat arropa daukazu armairuan? Pentsatu al duzu inoiz arropa hori baztertzea? Jakingo zenuke nola egin? Galdetuko zenioke zeure buruari nora iritsiko litzatekeen? Edukiontzi arrosetan edo garbiguneetan jasotzen diren ehun-gaien % 75 inguru primeran berrerabil edo birzikla daitezke. Bihur ditzagun hondakin horiek baliabide.
Pistatxo-oskolak CO2-a harrapatzeko erabili ahal izango lirateke, ikatz aktibatu bihurtu eta gero. Industriaren erronka handia ikatz hori modu iraunkor, eraginkor eta ez oso garestian aktibatzea lortzea da. Merkatuak hala eskatzen du, aurreikusita baitago merkaturatzea % 2,9ko urteko tasa batean haztea 2020 eta 2028 artean.
Nepalek droneak erabiltzen ditu Everest mendia garbitzeko. Ekimen berritzailea da, etengabeko arazo bati, kutsaduraren arazoari, aurre egiteko. Ekimenaren helburua da mendiko turismoak eskualde horretan duen ingurumen-inpaktua murriztea. Urtero, milaka mendigoizalek eta eskalatzailek hainbat eta hainbat hondakin uzten dituzte atzean, hala nola oxigeno-botilak, janari-hondarrak eta gorotzak.
Nzambi Mateek Gjenge Makers sortu zuenean, ez zekien bere enpresa eraikuntza-material iraunkor, estetiko eta erresistenteen erreferente bihurtuko zela.
Orain enplegua sortzen du, batez ere, Nairobiko biztanle gazte eta emakumeen artean, Kenyan, zabortegietara iristen den plastiko-kantitatea murrizten du, hormigoi tradizionalaren aukera bat aurkezten du eta ingurumena zaintzen du.
