Itsasora ur geza gehien isurtzen duen munduko hirugarren ibaia da Ganges, Amazonas eta Kongo ibaien ondotik. Eta bai kutsatuenetako bat ere. Egunero-egunero, ehunka lantegitako isurpenak, tratatu gabe egunero isurtzen diren hondakin-uren milioika litro eta bilgarrietatik, film plastikotik, dosi bakarreko zorroetatik eta abarretatik datozen plastikoen tona asko eta asko eramaten ditu itsasoraino. Eta hori guztia, India %60ko birziklapen-tasa duen herrialdea den arren.
FAO Nazio Batuen Elikadura eta Nekazaritza Erakundearen arabera, mundu osoko elikagai-laboreen %87 erleek polinizatzen dituzte, eta, horrenbestez, gure elikadura haietan oinarritzen da zuzenean. Hala ere, hainbat arrazoirengatik, espezie asko galtzen ari dira. Arrazoi horietako bat ezjakintasuna izango da?
Artea beti da oso baliabide egokia mezuak igortzeko eta mezuak hartzailearen subkontzienteraino iristeko, bertan kokatzeko gero, eta, hazi txiki bat izango balitz bezala, han ernatzeko. Helburu hori lortu nahi du Josu Zapata artistak, Mendillorriko ur-biltegien esparruan jarri duen “Landare bihotza” talde-lanaren bitartez.
Ura geza edo gazia izan daiteke, lurraren edo kloroaren zaporea eduki… Beti zaporegabetzat, usaingabetzat eta koloregabetzat jo izan dugun likido horrek izan ditzakeen zaporeetako batzuk dira horiek. Zapore horiek, hain zuzen, konposatu naturalei dagozkie, urak berak duen jatorriari dagozkionak (urtegia edo iturburua), edo desinfektatzeko gehitzen zaizkion beste elementu batzuei, adibidez, kloroari. Hezitako gustu batek baino ezin ditu hauteman ur-dastatzeetan.
Egun itsasoa itotzen duten hondakin plastiko gehienen jatorria ibaietan dago. Hori dela-eta, premiazkoa da ahalik eta azkarren garbitzea. Mota askotako ekimenak daude ibaien inguruneak garbitzeko. Gaur, Mister Trash Wheel (jaun Zabor-biltzailea) eta The Ocean Cleanup (Ozeanoaren garbiketa) izenekoez hitz egingo dugu.
Iruñerriko Mankomunitateak intsektuentzako hotel bat kokatu du Areatzeko meandroan, Uharten, erle bakartia ostatatzeko. Espezie hori, hain zuzen, gainbehera dago, nagusiki ekosistemak galtzen ari direlako eta gizakiok pestizidak erabiltzen ditugulako. Instalazioaren xedea da behaketa, azterketa eta ingurumen-heziketa. Eta oso harrera ona izan du; izan ere, kokatu zen lehenbiziko egunetik, Osmia spp erlearen zenbait banakok, erle bakarti igeltseroen emeek, polena eta nektarra garraiatu zuten hoteleko hutsune desberdinetara eta gero zigilatu egin zituzten, etorkizuneko belaunaldia hartzeko.
Klima, energia, biodibertsitatea, hondakinak eta, horiekin lotuta, plastikoak… Horiek dira gaur egungo ingurumenari dagozkion trending topicak edo boladako gaiak. Baina gai horien arteko harremanik ez da islatzen inon. Hori da behintzat Ana Galarraga dibulgatzaileak esaten duena. Haren esanetan, informazio handia egon arren, eta klima larrialdia badago ere, gizartearen sentsibilizazioa ez da handitu, eta ingurumenarekiko jarrera ere ez da aldatu. “Ekonomia eta ekologia gauza bera da, azken finean, eta hori ulertzeak gure bizimodua berpasarazten digu; beraz ez da batere eroso, ahaleginak egitea eskatzen baitigu”.
Anita Studer duela 40 urte Brasilera joan zen ornitologo suitzarra da. Han galzorian zegoen Forbeseko zozoa (Anumara forbesi) aztertzeko asmoa zuen, baina laster konturatu zen Pedra Talhada basoa berreskuratzen ez bazuen, ez zegoela deus aztertzerik, hegazti horren habitata baitzen eta desagertzear baitzegoen. Geroztik, ingurumen-proiektua garatu du, bertako biztanleen bizi-baldintzak hobetzen arreta jarriz, azken finean, gizartea eta natura eskutik helduta aurrera joan behar dutelako.
Julio Díaz eta Cristina Linares ikerketa zientifikoaren eta dibulgazioaren arloko profesionalak dira. Beren iritziz, dibulgazioa, edozein mailatan, eta “itzultzeko” ahalegin gehigarria eskatzen badu ere, ezinbestekoa da kontzientzia harrarazteko eta sentsibilizatzeko. Eta horretarako, eskura dituzten tresna guztiak baliatzen dituzte. Baita 7.000 jarraitzaile baino gehiago dituen Twitterreko kontu bat ere.
Highland Titles Eskoziako natura-erreserba errekorren Guiness liburuan sartu zen, intsektuentzat munduko hotel handiena aurkeztean, 199,9 metro kubokoa. Hartara, egitura horrek lekua kendu zion Poloniako Varsovia hiriko Garatzaileen Poloniako elkarteari, haren hotelak 89,37 metro kuboko edukiera baitzuen. Eskoziakoaren arduradunen arabera, kontserbaziorako ingurumen-mezua nabarmentzeaz gain, egitura pizgarria izan daiteke herritarrek erreserba bisitatzeko. “Zenbat eta bisitari gehiago eduki, orduan eta jende gehiagok ikusi ahal izango du egiten ari garen lana”.
