Burlatako Astakatasuna Bigarren Hezkuntzako Institutoak Arga Bizirik proiektua aurrera eraman du ikasturte honetan. Datuak jasotzea, aldaketak ikustea, hori guztia ikertzea, eztabaidak egitea, ondorioak ateratzea… Hori guztia ingurumena ongi ezagutzeko modurik egokientzat hartu dute ikasleek. Proiektu osoa bukatu ondoren ondorio batzuk azpimarratu dituzte: naturaren faktore guztiek elkarri eragiten diétela eta ibaiko aniztasunaren eta naturan dagoen oreka mantentzea premiazkoa dela.
Mancoeducak eta Hegoalde ikastolak proiektu batean parte hartzen dute. Proiektu horretan, enara azpizuriak eta sorbeltzak behatzen eta aztertzen dituzte ikastetxearen inguruan, eta auzokoen arteko komunikazio-kanpaina bat diseinatzen eta abian jartzen dute, hegazti horien babeslekuak gordetzeko.
Sarriguren BHI institutuan, DBHko 1. mailako ikasleek “Sarri for Future” programa jarri dute abian, eta, hala, haren bitartez Ingurumen Batzorde bat sortu dute, ikastetxearen ekoauditoretza egiteko, ingurumen-arazo nagusiak identifikatzeko eta haiek konpontzeko irtenbide zehatzak proposatzeko bidea eman dien gunea. Sarriguren BHIko ekimenak argi erakusten du gazteak ingurumen-arazoen irtenbideak bilatzean inplikatzea posible dela.
Irisgarritasun unibertsalaren helburuetako bat, eta, hortaz, Iruñerriko Mankomunitatearena, inklusioa da; desgaitasuna duten pertsonentzat jarduera bereziak antolatzen ez dituen inklusio hori, baizik eta pertsona horiek gainerakoek egiten duten berbera egiteko aukera ematen duten jarduerak antolatzen dituena.
Mancoeducak, Iruñerriko Mankomunitatearen heziketa-programak, urteak daramatza zentroak mota guztietako behar berezietara egokitzen. Izan ere, begizta magnetikoa du zenbait instalaziotan eta zeinu-hizkuntza gehitzen du bere bideoetan, beste neurri batzuen artean.
Orain, irakurketa errazeko bisitak eskaintzen ditu, desgaitasuna duten pertsonek gidari lana eginez.
Pablo Palazueloren lana inspirazio-iturria izan da, 5 eta 11 urte arteko hogei bat gaztek inguruan egokitu zaien naturarekin bizitzen ikasteko, hura zaintzea baloratuz. “Arteak, naturak bezala, hunkitu egiten gaitu, eta mota honetako jarduerek ekartzen dute inguruan dugunaren jakitunago diren pertsona moduan heztea”, azaldu digu Mar Garcíak, Mancoeducako koordinatzaileak. Hain zuzen, Mancoeduca programak garatu du hain originala den jarduera hau, Nafarroako Unibertsitatearen Museoarekin batera.
Ikastetxeko konpost-ontzitik ateratako konpostak elikatzen duen baratze bat haur-eskola baten barnean. 105 bularreko haur, ibiltari eta nagusiri zuzendutako heziketa-proiektua, zuzenean familiengan ondorioa duen ingurumen-sentsibilizaziorako proiektua. Hau “Zentzumenak lantzen” da, duela bi ikasturte Mendillorriko haur-eskolan abian jarri zuten ekimena.
Klima-aldaketari buruz komunikatzea ez da erraza. Ez da eko-antsietatea sustatu behar herritarrengan, immobilismoa baino ez baitu eragiten, eta ez da erabat errepikatzen aritu behar gai eta baliabide bisual berberak, horrek azkenean berekin ekartzen baitu fenomenoaren larritasunak eta garrantziak indarra galtzea.
Nafarroako Unibertsitateko Zientziaren Komunikazioari buruzko Ikerketa Taldeak egindako azterlan batek sare sozialetan irudien bidez egiten den klima-aldaketaren komunikazioan sakontzen du. Eta badirudi aurpegiak, istorioak eta hurbiltasuna direla gakoak.
Paisaia berriro ezagutzeko tresna gisa oinez ibiltzearen esperientzia aldarrikatzen duen artista da Hamish Fulton; bere ingurunera teknologiaren bidez begiratzeko, gizateriak ikusteari utzi dion paisaia hori. Fultonentzat, oinez-ibiltze iragankor eta bakartiak bere ekoizpen artistikoa eratzen du. Ez du esku hartzen paisaian, baizik eta bertatik igarotzen da, begirada erne duela. Bere burua “ibilaldiak egiten dituen artistatzat, eta ez artea egiten duen ibiltaritzat” jotzen du.
Institutuaren sarrerako sabaian zintzilik dagoen sare erraldoia, ikasturtean zehar bildutako aluminiozko paper guztiarekin egina eta azkenean Iruñeko Ingurumen Museora eraman zena. Auzoko hondakinen bilketa, LIBERA – MENDI jardueraren bidez, Estatuko Libera proiektuan oinarrituta. “Truke-azoka”, “erosi-erabili-bota” ereduan oinarritutako nerabeen kontsumo-ohiturei buruz ikasleei kontzientzia harrarazteko jarduera. Eta, jakina, ‘Hondakinetatik energiara’ proiektua, konpostaje-prozesutik abiatuta, tresna elektroniko txikiak hornitzeko pila termoelektriko bat sortzean datzana, 2022ko maiatzean, Estatuko Efigy Teknologia Lehiaketaren laugarren edizioan, ‘Proiektu berritzaileena’…
Iruñerriko Mankomunitateak intsektuentzako hotel bat kokatu du Areatzeko meandroan, Uharten, erle bakartia ostatatzeko. Espezie hori, hain zuzen, gainbehera dago, nagusiki ekosistemak galtzen ari direlako eta gizakiok pestizidak erabiltzen ditugulako. Instalazioaren xedea da behaketa, azterketa eta ingurumen-heziketa. Eta oso harrera ona izan du; izan ere, kokatu zen lehenbiziko egunetik, Osmia spp erlearen zenbait banakok, erle bakarti igeltseroen emeek, polena eta nektarra garraiatu zuten hoteleko hutsune desberdinetara eta gero zigilatu egin zituzten, etorkizuneko belaunaldia hartzeko.
