NBEk denbora eskatzen du 2020ko Hirien Munduko Egunean gure komunitateen eta hirien balioaren gainean gogoeta egiteko. Izan ere, jakitun dira azken 12 hilabete hauek hirietako bizitza aldatzen ari direla, COVID-19aren ondorioz.
Gune naturaletan egiten diren paseoek oxigenatzea errazten dute, metabolismoa aktibatzen dute, zentzumenak zorrozten dituzte, giro-berotasuna arintzen dute eta ingurune zaratatsuetatik, besteak beste, hirikoetatik, ihes egitea errazten dute. Arrazoi horiek eta paisaiako beste batzuk aintzat hartuta, Mendillorriko ur-biltegietako paseo botanikoan ibiltzera animatu nahi zaituztegu.
Badakizue gatza naturak sortutako elikagai osoenetako bat dela uste dela? Eta itsasoko uretik edo lurpeko iturburuetatik atera daitekeela? Artetako gatzagetan izan gara, Nafarroan, Iberiar penintsulan beste asko bezala, beren kultura-balioarengatik lehengoratu diren gatzagen adibidea baitira. Hain zuzen, bertan, gatzaren inguruko istorio bitxiak ezagut ditzakegu.
Badakizu Ezkaba mendian orkideen 34 espezie desberdin aurkitu ditzakegula, batzuk gizaki urkatuen forma dutenak, beste batzuek erle emeak imitatzen dituztenak, beste batzuek gaueko tximeletak erakartzen dituztenak? Eta ez dira gaur Oscar Pérez Anduezarekin, Ezkabako flora zehatz-mehatz ezagutzen duen ingeniariarekin, birtualki bisitatuko dugun naturgune honen bitxitasun bakarrak.
Ezkaba mendia naturaz gozatzeko, atseden hartzeko edo kirola egiteko toki bat da, Iruñearen erdigunetik kilometro eskasera dagoena. Iruñeko nekazaritza-ingeniari tekniko Oscar Pérez Anduezarentzat, gainera, bere azterlanaren xedea da, bertako landareak aztertzen aritzen baita. Bi argitalpenetan, hobeki ezagutuko dugu egiten duen lana eta hirirako birika handi moduan altxatzen den mendi baten hegalak.
Gazte bati planteatzen badiogu minbiziaren balizko sendaketarekin lotutako gai bat edo lehortearekiko erresistenteak diren landareei buruzko bat, ikusiko dugu, oro har, bigarren gaia dela kezka handiagoa sortzen duena. Sandra Uvek kontatu digu, ilustratzaile, idazle, hezitzaile eta “Asmatzaileak aurkitzen” erakusketaren sortzaileak.
Repair Café ezagunen antzera –sarrera librea eta doakoa duten guneak, non etxetresna elektriko txikiak konpontzeko elkartzen diren–, Oihalak Josteko guneak gero eta ohikoagoak dira, beharbada, ehun-hondakinen arazoarekiko kontzientziazio handiago baten erakuskari moduan. Alazne Juanizekin hitz egin dugu, Emausko Trapuketariek Berriozarren (Nafarroa) duten instalazioko Oihalak Josteko gunearen arduradunarekin.
Zientzia Ikerketen Kontseilu Nagusiak (CSIC) munduko 174 hiri jendeztatuenetako giza mugikortasuna aztertu du, eta ondorioztatu du hirigune sendoa duten hiriak bizi-kalitate handiago batekin lotzen direla: garraio publikoa gehiago erabiltzen da, ibilbide gehiago egiten dira oinez, auto gutxiago dago, kutsadura gutxiago, eta larrialdiei ere arreta hobea ematen zaie.
6.000 landare, 100 metro koadroko lursaila, bi lanegun, eta 15 eta 17 urte arteko 16 ikasle. Horiek dira duela gutxi Iruñean egin den Arga ibaiaren meandroaren birsortze artistiko baten osagaiak. Emaitza artistikotik harago doan egitasmoa da.
Hiri-nekazaritza gero eta ezagunagoa egiten ari da: baratzeak eraikinen teilatuetan, eraikinen arteko parterreetan, berdeguneetan, lorategi pribatuetan, hezkuntzako edo aisiako zentroetan, lurzorurik gabeko landatzeak… Arrazoiak eta baldintzatzaileak ikertuko ditugu.
JARRAIGUZU…
GURE BERRIKUNTZEN BERRI IZAN NAHI DUZU?
Harpidetu!
IRAKURRIENAK
Arropa berria zaborretara botata
4 azaroa, 2021
Hazien bonbak: loreen eta landareen ahalmen eraldatzailea
4 iraila, 2018
KATEGORIAK