Itsasora ur geza gehien isurtzen duen munduko hirugarren ibaia da Ganges, Amazonas eta Kongo ibaien ondotik. Eta bai kutsatuenetako bat ere. Egunero-egunero, ehunka lantegitako isurpenak, tratatu gabe egunero isurtzen diren hondakin-uren milioika litro eta bilgarrietatik, film plastikotik, dosi bakarreko zorroetatik eta abarretatik datozen plastikoen tona asko eta asko eramaten ditu itsasoraino. Eta hori guztia, India %60ko birziklapen-tasa duen herrialdea den arren.
Artea beti da oso baliabide egokia mezuak igortzeko eta mezuak hartzailearen subkontzienteraino iristeko, bertan kokatzeko gero, eta, hazi txiki bat izango balitz bezala, han ernatzeko. Helburu hori lortu nahi du Josu Zapata artistak, Mendillorriko ur-biltegien esparruan jarri duen “Landare bihotza” talde-lanaren bitartez.
Egun itsasoa itotzen duten hondakin plastiko gehienen jatorria ibaietan dago. Hori dela-eta, premiazkoa da ahalik eta azkarren garbitzea. Mota askotako ekimenak daude ibaien inguruneak garbitzeko. Gaur, Mister Trash Wheel (jaun Zabor-biltzailea) eta The Ocean Cleanup (Ozeanoaren garbiketa) izenekoez hitz egingo dugu.
Klima, energia, biodibertsitatea, hondakinak eta, horiekin lotuta, plastikoak… Horiek dira gaur egungo ingurumenari dagozkion trending topicak edo boladako gaiak. Baina gai horien arteko harremanik ez da islatzen inon. Hori da behintzat Ana Galarraga dibulgatzaileak esaten duena. Haren esanetan, informazio handia egon arren, eta klima larrialdia badago ere, gizartearen sentsibilizazioa ez da handitu, eta ingurumenarekiko jarrera ere ez da aldatu. “Ekonomia eta ekologia gauza bera da, azken finean, eta hori ulertzeak gure bizimodua berpasarazten digu; beraz ez da batere eroso, ahaleginak egitea eskatzen baitigu”.
Zer gertatzen da bolalumaren tinta amaitzen denean? Plastikoa, metala, tintaren beraren hondakinak… Zer motatako hondakinak dira? Zein edukiontzitara bota behar dugu? Birzikla daitezke? TerraCycle enpresak programa bat jarri zuen abian duela 10 urte, eta haren bidez hondakin horien 638.000 kilogramo baino gehiago bildu ditu mundu osoan.
Badakizu Internetez egiten diren lau eskaeratatik bat itzuli egiten dela? Eta itzultzen denaren %10 zuzenean bota egiten dela? Zer gertatzen da ongi gelditzen ez zaigun jantzi bat edo, besterik gabe, pantailan ikusi dugunaren aldean, gure itxaropenak betetzen ez dituen jantzi bat itzultzen dugunean? Ez dago zalantzarik: Internetez erosteak ardura handiz jokatzea eskatzen du.
Zuzenean zabortegira joaten zen hondakin bihurtuta zeuden osasun-maskarak tratatu eta birziklatzea lortu du euskal enpresa batek. Orain berreskuratzen dira eta hidrogeno eta erregai sintetiko bihurtzen dira, ibilgailuen garraioaren edo itsas garraioaren industrian erabil daitezkeenak, besteak beste
Zirkuitu profesionaleko etapakako lasterketa iraunkorrena eta zirkularrena izaten saiatzen ari da Vuelta. Aurten, erabilera bakarreko plastikozko botilarik erabiliko ez duen etapakako lehen lasterketa bihurtu nahi du. Horrez gain, “Tropel berdea” berraktibatuko du, beira birziklatuarekin egindako garaikurrak banatuko ditu, ehun-material berreskuratuetatik abiatuta egindako maillotekin sarituko ditu liderrak, ibilgailu elektrikoen alde egingo du, pilak eta lanparak bilduko ditu, eta kafea kartoizko edalontzietan banatuko du. Ez dago zalantzarik: iraunkortasuna lortu beharreko helmugatzat jotzen du lasterketak.
Aluminioa ekoizteak gastu izugarria dakar ingurumenerako. Gainera, nahiz eta materiala infinituki birziklatu ahal den, biltzea eta berrerabiltzea batzuetan zaila da. Hori dela-eta, gomendatzen da gutxiago erabiltzeko, batez ere elikagaiak biltzeko.
Suediaren adibideari erreparatu diogu, zaborren %99 birziklatzen baititu. Beste herrialde batzuetan, ordea, Espainian, adibidez, udal-hondakinen %33,0 birziklatzen dira.
